Dr. Musli Vërbani

Fjalët treguese të përgjithësuesit

 

Përgjithësuesi i ka shprehjet të cilat tregojnë për të, e ato janë:

 

1. Fjalët në shumës. Shembull:

“çdo” ,

“O ju grup”,

“të gjithë”, “në përgjithësi”, e të ngjashme.

 

Shembull:

Thënia e Zotit të Lartmadhëruar:

“Çdo njeri, për atë çka ka fituar, është i zënë peng.”,

Shembull:

“A mos po thonë, ne të gjithë jemi ngadhënjimtarë.”

Shembull tjetër, thënia e Pejgamberit s.a.v.s.:

“Ne grupi i pejgamberëve nuk trashëgohemi”.

 

 

1. Shumësi i shquar me “El-in shques”, i cili tregon gjithëpërfshirjen ose shquarsinë shtesë.

Shembull: Thënia e Zotit të Lartmadhëruar:

“Veç kanë shpëtuar besimtarët!”,

Fjala besimtarët është fjalë me “el-in” shques dhe tregon përgjithësimin dhe gjthëpërfshirjen e të gjithë besimtarëve.

 

“Vërtet muslimanët dhe muslimanet.”,

Fjala muslimanët është fjalë me “el-in” shques dhe tregon përgjithësimin dhe gjthëpërfshirjen e të gjithë muslimanëve.

 

Fjalët me nyjën shquese (me “el-in” shques) tregojnë për përgjithësuesin, pa marrë parasysh a është shumësi i drejtë i gjinisë mashkullore apo shumësi i zhdrejtë.

 

 

Argumenti

 

Argumenti është ixhmai i sehabeve.

Sehabet janë dakorduar se shumësi tregon përgjithësimin.

Sehabet e kanë kuptuar përgjithësuesin nëpërmjet kësaj forme atëherë kur ensarët iu kanë përgjigjur muhaxhirëve në sekife të Beni Saidetit dhe kanë thënë: “Ne kemi prijësin dhe ju keni prijësin”, e muhaxhirët kanë thënë thënien e Pejgamberit s.a.v.s. “prijësit janë prej kurejshitëve”.

 

Ky argumentim vlen kështu përderisa shumësi nuk ka argument se “Elifi” dhe “Lami” nuk janë për specifikim, siç është rasti ku Zoti i Lartmadhëruar thotë:

“Ata të cilët u thonë njerëzve, vërtetë njerëzit janë tubuar kundër juve, pra frikësojuni atyre”.

Fjala “njerëz” ka për qëllim: Neim Bin Mesudin el Sihaijun.

Fjala “njerëz” në të dytën herë ka për qëllim “Ebu Sufjanin dhe grupin e tij.”

 

Shumësi i cili kuptohet me ndonjë shenjë plotësuese, siç është rasti i thënies së Zotit të Lartmadhëruar:

“Allahu ju obligon juve për fëmijët tuaj”.

 

Tregohet përgjithësuesi, ngase argument për këtë është përjashtimi i shumësit shtesë, siç është edhe fjala e Zotit të Lartmadhëruar:

 “Vërtet, sa i përket robërve të mi, mbi ta nuk do të kesh fuqi përpos prej atyre kriminelëve që të pasojnë ty”.

 

Përjashtimi nga përgjithësimi është shumësi i pashquar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. Shumësi i pashquar.

 

Shumësi i pashquar: është shumësi i cili përdoret për shumë persona të papërkufizuar me një fjalë e pa përfshirje.

 

Në shumësin e pashquar kushtëzohen tri kushte:

Kushti i parë:

Që fjala të jetë njëkuptimëshe, për të mos u konsideruar kuptimi i dytë. Shembull: “Burrat”.

Zoti i Lartmadhëruar thotë :

“E madhërojnë Atë në të ditë e natë burrat”.

Fjala “burrat” është shumës i pashquar.

 

Fjalët “muslimanët”, “populli”, e të ngjashme janë shumës i pashquar.

 

Kushti i dytë:

Të jetë shumës i pashquar pa ndonjë element tregues i cili nuk tregon përgjithësuesin, sepse është e mundur që të ketë kuptimin e çdo lloji të llojeve të atij numri si njëjësi dhe ndonjë i pashquar.

Nëse thuhet: U ngritën “burrat” asnjëri nuk mund të kuptojë se qëllimi është se është ngritur çdonjëri prej burrave.

 

Kushti i tretë:

Të jetë shumës i pashquar i cili nuk përfshin të gjithë individët, por përfshin disa prej tyre.