Namazi është mjet për shoqërinë dashamirëse

Adhurimin të cilin e ka paraparë Allahu, pra adhurimin e namazit, e ka paraparë që të jetësohet në shoqëri dhe të përfitohen çështjet si në vijim:

E para: Fisnikërimi i kohës, ashtu siç fisnikërohet në pasuri dhënia e zekatit.

E dyta: Devotshmëria, sepse personin me personalitet e vëren të nënshtruar, të përulur duke iu frikësuar Zotit.

E treta: Dëgjueshmëria, sepse dëgjueshmëria për çdo ditë përsëritet nga pesë herë.

Nëse dëshiron të kërkosh shoqëri ideale, atëherë shiko se si vepron me këto tri çështje. Për këtë arsye, kur Zoti i Lartmadhëruar ka dashur të na e sqarojë dallimin në mes të shoqërive në vlerë dhe zhvillim, na ka treguar

– dymbëdhjetë forma të ndara në dy grupe,

– secili grup nga gjashtë cilësi dhe

– secila nga dy lloje dhe

– secili lloj nga tri forma.

Nëse i analizon të gjitha shoqëritë e kësaj bote, mund ta vëresh se asnjëra prej tyre nuk mund të dalin jashtë nga këto tri çështje të cilat i treguam, e ato janë:

– respektimi i kohës;

– devotshmëria; dhe

– dëgjueshmëria.

Çka thotë Zoti i Lartmadhëruar? Zoti i Lartmadhëruar në hadithin kudsij thotë:

“I dua tri kategori, por tri kategori tjera i dua më shumë; dhe

i urrej tri kategori, por tri kategori tjera i urrej më shumë.

E dua të moshuarin e devotshëm, por më shumë e dua të riun e devotshëm.

E dua të pasurin bujar, por më shumë e dua të varfrin bujar.

E dua të varfrin modest, por më shumë e dua pasanikun modest.

E urrej të riun e pandershëm, por më shumë e urrej plakun e pandershëm.

E urrej të varfrin koprrac, por më shumë e urrej pasanikun koprrac.

E urrej të pasurin mendjemadh, por më shumë e urrej të varfrin mendjemadh.

Në hadithin “I dua tri kategori, por tri kategori i dua më shumë…” janë tri kategori të cilat janë të ndarë në dy grupe:

E para: tri kategori janë në komperativ;

E dyta: tri kategori janë në superlativ.

Pa dyshim se kategoritë e superlativit janë në shkallë më të lartë se të komperativit. Kështu pra, gjashtë kategoritë e gradës së të dashurve janë të ndarë në dy grupe.

Grupi i parë: “Të dashur”.

Grupi i dytë: “Më të dashur”.

Po ashtu në pjesën “i urrej tri kategori, por urrejtja më e madhe është në tri kategori tjera”. Edhe këto kategori janë të ndarë në dy grupe:

E para: “Të urryer”.

E dyta: “Më të urryer”.

Nëse dëshiron të kategorizosh një shoqëri prej shoqërive, duhet t’i radhitësh në katër shoqëri, e ato janë:

– shoqëria e të dashurve;

– shoqëria e më të dashurve;

– shoqëria e të urryerve;

– shoqëria e më të urryerve.

Kur Zoti i Lartmadhëruar ka treguar në këtë hadith kudsij, i ka përmendur “të dashurit”, pastaj i ka ngritur në nivel më të lartë “më të dashurit”.

Po ashtu i ka përmendur të urryerit, pastaj ka sinjalizuar për gradën më të ultë të të urryerve.

“I dua tri kategori, por tri kategori tjera i dua edhe më shumë.” Këto tri elemente i shohim se janë elemente të cilat rezultojnë nga namazi.

Si qëndron çështja për tri kategoritë e para?

Në tekstin “E dua të pasurin fisnik, por të varfrin fisnik e dua më shumë”. Kjo nga shkaku se kur i pasuri bëhet fisnik, bëhet për shkak të pasurisë së tij, ndërsa kur i varfëri bëhet fisnik, fisnikëria e tij është e ndërlidhur me veten e tij. Edhe pse është i varfër, ai me varfërinë e tij tregon fisnikërinë. Shiko shoqërinë e të varfërve, ata janë modest, por si është çështja me gjendjen e të pasurit? Ata do të jenë më fisnikë.

 Në pjesën e tekstit “E dua të varfrin e devotshëm, por më shumë e dua të pasurin e devotshëm.” Kjo nga shkaku se devotshmëria e të varfrit mund të ndodhë për shkak të gjendjes së varfërisë së tij, mirëpo i pasuri posedon arsye të shumta që të tregohet arrogant. Kjo nënkupton se i pasuri hyn në kategorinë e më të dashurve, ndërsa i varfri në kategorinë e të dashurve.

Sa i përket pjesës “E dua plakun e devotshëm, mirëpo të riun e devotshëm e dua më shumë”. Kjo është një çështje e cila përkon me natyrshmërinë e forcës së tij, pra dobësisë së tij. Nuk i ka ndjenjat e zjarrta. Nuk ka forcë të madhe, përderisa i riu i cili i plotëson të gjitha këto elemente, mirëpo prapë se prapë ai është i devotshëm. Kjo shoqëri është shoqëria më e dashur. Pra, shoqëria më e ngritur është ajo e cila e ka:

– të moshuarin e devotshëm;

– të varfrin fisnik;

– të riun e dëgjueshëm.

Përderisa shoqëria e dashur (e mirë) është shoqëria e cila e ka:

– të pasurin fisnik;

– të varfrin e devotshëm;

– plakun e dëgjueshëm.

Sa i përket gjashtë kategorive tjera.

Në pjesën e tekstit “I urrej tri kategori, por tri kategori tjera i urrej më shumë.” Si është gjendja e tyre?

– E urrej të varfrin koprrac, por të pasurin koprrac e urrej më shumë. I varfri i cili tregohet koprrac, ndoshta tregohet koprrac për shkak se ka pak pasuri apo për shkak të nevojave të tij, mirëpo i pasuri nuk ka arsyetim për koprracinë e tij.

– E urrej të pasurin kryelartë, por të varfrin kryelartë e urrej më shumë.

– E urrej të riun mëkatarë, por plakun mëkatarë e urrej edhe më shumë.

Kjo është çështje e logjikshme dhe buron vetëm nga Zoti fisnik. Kategorizimi logjik është normal dhe i përshtatshëm me logjikën njerëzore.

Kështu pra, ne i kemi katër lloje të shoqërive. Nëse i analizojmë të gjitha shoqëritë e kësaj bote, do të shohësh se dallojnë nga njëra-tjetra, në bazë të cilësive të atyre shoqërive. Vlera e tyre vlerësohet në bazë të këtyre cilësive. Kur Zoti i Lartmadhëruar na e paraqet këtë, a thua çka kërkon prej neve?

(Përgjigjja) Nga ne kërkon:

– Nëse nuk jemi në kategorinë e më të dashurve, së paku të jemi në kategorinë e të dashurve.

– Nëse kërkon që të jemi në kategorinë e të dashurve, a do të thotë se nuk duhet të jemi në kategorinë e më të dashurve? Jo! Parashtrohet pyetja, pse?

–

Muhamed Muteveli Esh-Shaëraviu

“Rruga drejt afrimit me Allahun”

Përktheu: Dr. Musli Vërbani