Dr. Musli Vërbani

Laa darare ve la diraar

Mos dëmtoni dhe mos u dëmtoni mes vete

Dallimi në mes të fjalës “DARAR” dhe fjalës “DIRAR”. 

Fjala “DARAR” ka kuptimin kur një njeri e dëmton tjetrin.

Fjala “DIRAR” ka kuptimin kur dy (e më shumë) persona e dëmtojnë njëri-tjetrin.

Ka edhe mendime tjera në lidhje me kuptimin e këtyre dy termave.

Burimi kësaj rregulle fikhore:

– Ky rregull e ka burimin të thënia e Zotit të Lartmadhëruar:

“Mos bëni padrejtësi dhe mos lejoni t’u bëhet padrejtësi.”

 

Argument nga hadithi:

Argument për këtë rregull është edhe hadithi i Muhamedit a.s. ku thotë:

“Mos dëmtoni dhe mos u dëmtoni.”

Ky hadith është argument i përgjithshëm, kështu që i përfshinë të gjitha llojet e dëmeve.

Ky rregull tregon:

– drejtësinë islame,

– kundërvënien ndaj të keqes,

– sigurimin e jetës së njeriut.

 

Dëmi në rend të parë duhet të parandalohet dhe nuk duhet t’i lihet rastit që të ndalet në fund sepse nuk është e shëndetshme.

– Nuk i lejohet askujt ta pengoj tjetrin për të kaluar rrugës publike dhe pronës shoqërore kur ai është i lirë dhe ka të drejtë të kalojë në atë rrugë.

– Nuk i lejohet askujt të shes artikullin me të meta, pa ia treguar blerësit atë të metë.

– Çështjet e lejuara janë të kushtëzuara për të mos dëmtuar të tjerët.

– Kush i bënë dëm tjetrit dhe ai e largon dëmin duke e dëmtuar dëmtuesin, që të dy dënohen:

– I pari pse e ka dëmtuar tjetrin.

– I dyti pse nuk e ka realizuar të drejtën ligjore për të shkuar te Kadiu (në gjuhën e sodit thuhet duhet të paraqitet lënda në prokurori).

Kjo është kështu për t’u mos u krijuar kaosi, trazirat dhe çrregullimet në tokë.