Dr. Musli Vërbani

 

Kur ligji është i njëjtë, por shkaqet janë të ndryshme

 

Kur ligji është i njëjtë, por shkaqet janë të ndryshme, e papërcaktuara nuk bartet (nuk konvertohet) në të përcaktuarën, por veprohet me të papërcaktuarën në vendin e saj dhe me të përcaktuarën në vendin e saj.

Shembull:

Kompensimi i “dhiharit” dhe

kompensimi i vrasjes së paqëllimtë.

 

Në një ajet Zoti i Lartmadhëruar ka thënë:

“Të bëhet lirimi i një robi, para se të kontaktojë (seksualisht me gruan)”.

 

Në një ajet tjetër Zoti i Lartmadhëruar ka thënë:

“Të bëhet lirimi i një robi besimtar”.

 

Ligji në të dy ajetet është i njëjtë.

 

Në ajetin e parë fjala është e papërcaktuar “lirimi i një robi”.

Në ajetin e dytë fjala është përcaktuese “lirimi i një robi besimtar”.

 

Shkaqet në të dy ajetet ndryshojnë:

– në rastin e “dhiharit” qëllimi i vazhdimit të marrëdhënieve seksuale me bashkëshorten.

– në ajetin e dytë është për rastin e vrasjes dhe atë vrasje pa qëllim.

Në këto raste, e papërcaktuara nuk bartet në të përcaktuarën, por veprohet me të papërcaktuarën në vendin e saj dhe me të përcaktuarën në vendin e saj.

Kompensimi i vrasjes së paqëllimtë bëhet me lirimin e robit besimtar,

kompensimi i dhiharit është “lirimi i robit”, pa marrë parasysh a është besimtar apo pabesimtar.

 

Argument

 

Nuk ka nevojë të bëhet bartja e të papërcaktuarës në këto raste, sepse nuk ka kundërthënie në mes tyre, sepse ndryshimi i shkaqeve e pengon që të mos ndodhë kundërshtim në mes tyre, ngaqë,

kompensimi i vrasjes së paqëllimtë duhet të jetë më i rreptë për vrasësin dhe rreptësia është që ai të obligohet të lirojë vetëm rob besimtar, pra kushtëzohet që robi të cilin e liron të jetë besimtar.

A, te kompensimi i dhiharit, gjykimi është më i lehtë dhe më konstruktiv, e kjo për të ruajtur bashkëshortësinë, kështu që burri obligohet të lirojë çfarëdo robi qoftë, posaçërisht pasi që është rregull sheriativ se:

– Ndryshimi i indikativit ndryshon varësisht prej ndryshimit të indikacioneve.

– Ndryshimi i dënimeve ndryshon varësisht prej ndryshimit të krimeve.

– Ndryshimi i veprave penale ndryshon varësisht prej peshës së veprës penale.