“HISTORI TË SEHABEVE DHE NJERËZVE TË MIRË”

Autor: Muhamed Mutevel-li Sharavi.

Përktheu: Dr. Musli Vërbani

–

Zoti i Madhërishëm thotë:

“Kush bën ndonjë mëkat, ai ka ngarkuar vetveten. Allahu i di hollësitë, është gjykatës i drejtë.” (Nisa: 111)

Kur të jetë çështja për diçka të mirë për njeriun, Zoti e përdorë fjalën “fitim”, ndërsa për veprën e keqe të cilën e bën, e përdorë fjalën “çka i takon”.

Pse?

Nga shkaku se veprimi i mirë është veprim natyror i njeriut nga i cili nuk turpërohet. Përderisa nga veprimi i keq njeriu gjithmonë turpërohet. Për këtë arsye dëshiron ta bëjë me fshehtësi dhe reflekton negativisht te njeriu.

Zoti sjell shembullin më të mirë, por për sqarim po tregojmë se njeriu kur shikon në gruan e tij, shikon normalisht, mirëpo kur shikon të huajën, ai vepron në mënyrë mashtruese, shikon me dinakëri dhe me përvjedhje të syrit. Bën veprime të fshehta, dhe me reflekse të fshehta, për të parë atë që nuk është e tij. Për këtë arsye, për veprimin hallall përdoret fjala “kesebe”, ndërsa për veprimin haram përdoret fjala “ktesebe”.

Në Kur’an, kur është në pyetje për veprën e keqe përdoret “veprimi i keq”. Kjo është çështje së cilës duhet kushtuar vëmendje.

Njeriu, ndonjëherë vepron një të keqe dhe menjëherë pas atij veprimi pendohet nëse është prej njerëzve të mirë, pastaj e qorton veten, e mallkon veten dhe merr vendim që të mos kthehet kurrë në atë gjendje.

Përderisa, një njeri, nëse e vepron një të keqe dhe gëzohet me atë veprim, atëherë i bie sikurse ka fituar dhe krenohet, duke harruar se do të jetë në rrezik në ditën e gjykimit dhe do të ketë përfundim të keq. Ai, atëherë kur krenohet me atë mëkat, kjo nënkupton devijim të natyrshmërisë dhe se në thellësi të tij ka depërtuar e keqja. Me këtë mënyrë, ky ndryshon nga tjetri i cili bën mëkat dhe menjëherë i dridhet trupi dhe i kërkon falje Zotit.

Kush e bën një të keqe, ai e bën për veten e tij. O njeri, mos mendo se kur i bënë ndonjë padrejtësi ndonjërit se e ke fituar botën, se për Zotin, po ta dinte i padrejti çka i ka përgatitur Allahu atij të cilit i bëhet padrejtësi do të kishte pasur dëshirë që armiku t’i bënte padrejtësi atij. Edhe pse Zoti sjell shembuj më të mirë, për të sqaruar këtë që thamë po e paraqesim një shembull: Po supozojmë se një njeri i ka dy djem dhe njëri prej tyre e godet (i bie) vëllain, ose i merr diçka prej tij. Pastaj, babai e sheh këtë ngjarje. Si do të jetë zemra e babait? Me cilin do të jetë zemra e babait?

Babai pozicionohet me atë të cilit i është bë padrejtësi, edhe po që se vëllai i padrejtë ia merr vëllait tjetër diçka në vlerë të 10 lirave Egjiptiane. Babai ia kompenson atij të cilit i është bë padrejtësi me 100 lira Egjiptiane, dhe i padrejti është në humbje.

 Po ta dinte i padrejti se babai e nderon atë të cilit i bëhet padrejtësi, nuk do t’i bënte padrejtësi askujt. Kështu pra, padrejtësia është kulminacion i injorancës.

Nëse duhet që patjetër të përgojosh, atëherë përgojoji prindërit. E pastaj ai i cili të dëgjon, të thotë: Po si të përgojojë nënën dhe babën? Atëherë të thotë: Prindi yt ka nevojë më së shumti për të mirat tua, dhe në vend se të mirat tua të ja japësh armikut, atëherë hulumto dhe jepja të mirat atij të cilin e do më së shumti. Atëherë, o përgojues, mos u bë përgojues mendjelehtë. Kjo, sepse ti e përgojon vetëm armikun, ndërsa armikut tënd ia jep të mirat tua të cilat janë si rezultat i veprave tua.

Ne e dimë se si ka vepruar Hasan Basriju, kur ka dëgjuar se një njeri e kishte përgojuar. Atëherë ka marrë një pako me hurma, ia ka dhënë shërbëtorit të ia dërgoj dhuratë. I ka thënë: Me këtë pako shko te filani dhe thuaj: Zotëria im ka dëgjuar se dje e kishe përgojuar dhe ia kishe dhuruar të mirat tua, mirëpo të mirat tua padyshim se janë më të çmueshme se këto hurma. Me këtë sqarim mjafton që të kritikohet përgojimi.

“Kush e përfiton një të keqe, pa dyshim se e ka fituar për veten e vet. Allahu është i Ditur, i Urtë”. Kur të përdoret çdo atribut prej atributeve të Zotit në formën “ka qenë” në kohën e kaluar, mos mendo se është diçka e cila ka ndodhur në të kaluarën, por duhet të kuptohet se ka qenë dhe është:

Pse?

Allahu është i Përhershëm pa fillim. Ai është Falës i Mëshirshëm para se të ekzistonte ai i cili duhet të falet dhe të mëshirohet. Allahu nuk është prej të ndryshuarve. Ai është i Pandryshueshëm, ngase koha dhe ngjarjet ndryshojnë varësisht prej ndryshimit të kohës dhe rrethanave, si f.v.: ndonjë njeri në një kohë është i shëndoshë, në një kohë tjetër është i sëmurë.

Për këtë arsye, koha e ardhshme dhe koha e kaluar është vetëm për ata të cilët ndryshojnë.

Po ashtu koha e ardhshme dhe koha e tashme është vetëm për ata të cilët ndryshojnë.

Përderisa Allahu nuk ndryshon, për të, edhe koha nuk ndryshon, por prej përhershmërisë së pafillim ka qenë Falës dhe i Mëshirshëm. Po ashtu edhe sot është Falës dhe i Mëshirshëm.

Po ashtu edhe Dituria dhe Urtësia e Zotit është e përhershme pa fillim dhe e përhershme pa mbarim.

Të kthehemi te çështja e raporteve në mes burrit dhe gruas, posaçërisht në çështjen e pajtimit të bashkëshorteve ku Zoti i Madhërishëm thotë:

“Dhe si mund të merrni atë kur njëri-tjetri iu keni bashkuar (në një shtrat).” (Nisa: 21).

Po ashtu ka thënë: “Ata janë mbulojë për ju, dhe ju jeni mbulojë për ta.” (Bekare: 187).

Pra, për ta mbuluar burri gruan dhe për ta mbuluar gruaja burrin. Ajo është rrobë për ta siguruar dhe ai është rrobë për ta siguruar atë. Ne e dimë se femra kur të jetë para babait apo vëllait të saj, e mbulon një pjesë të trupit të saj, mirëpo kur të jetë vetëm, me burrin e saj, nuk mbulon apo nuk fshehë asgjë.

Ne e dimë se femra e martuar dhe mashkulli i martuar, në mes tyre këmbejnë çdo gjë. Allahu i ka lejuar mashkullit për bashkëshorten atë që nuk i ka lejuar askujt tjetër. Po ashtu edhe gruas.

Burri nuk duhet të përdorë asnjë shprehje apo etiketim i cili e lëndon gruan.

Po ashtu edhe gruaja duhet ta mbrojë burrin e saj. Ajo duhet të mendoj se e ka zbuluar trupin e saj para burrit të saj, nga shkaku se kjo është e drejtë të cilën të drejtë ia ka dhënë Allahu, edhe burrit ia ka dhënë të njëjtën të drejtë Allahu.

Zoti Famëlartë dëshiron që të parandalohet mospajtimi, për këtë arsye, gruaja duhet të hulumtojë shkakun e ashpërsisë, dhe shkakun e sulmit. Ndoshta mund të jetë për shkak të viteve (moshës) ose të ndonjë sëmundjeje, dhe ende tek ai burrë ekziston ajo çështje. E ndonjëherë ndonjë femër tjetër e ka tërhequr, ose dëshiron që të martohet me ndonjë grua tjetër për shkak të ndonjë arsyeje. Në këtë rast, gruaja duhet të tregohet e mençur dhe duhet të zgjidhë çështjen për të hequr dorë nga një pjesë e të drejtës së saj. Ndoshta nuk është tepër tërheqëse për të, andaj ia lejon martesën me grua tjetër, ose që të zbresë një pjesë të mehrit. Me rëndësi është të shikohet thelbi i pajtimit në mes të burrit dhe gruas. Kjo është detyrë e burrit ashtu siç është detyrë e gruas.

“Atëherë nuk gabojnë po qe se bëjnë mes vete mbarim (pajtim).” (Nisa: 128).

Në këtë rast, detyrë e përbashkët është detyra e pajtimit në mes vete. Kjo nga shkaku se çdo problem i cili nuk kalon nga kompetenca e burrit dhe gruas, lehtë mund të tejkalohet. Ajo çka e bën çështjen e ndërlikuar, është kur të tjerët ndërhyjnë në marrëdhëniet në mes të burrit dhe gruas dhe nuk kanë të bëjnë diçka të përbashkët në mes burrit dhe gruas.

Ndonjëherë burri nuk pajtohet për diçka me gruan, andaj del nga shtëpia, qetësohet dhe kthehet, dhe ia thotë ndonjë fjalës gruas dhe i jep fund mospajtimit, mirëpo kur ndërhynë ndonjëri prej të afërmve, atëherë problemi ndërlikohet. Ndërlikohet atëherë kur nuk ka ndonjë arsye, apo lidhe për ta zgjidhur problemin. Për këtë arsye, duhet t’i kushtojmë kujdes thënies së Zotit Famëlartë:

“Nuk ka mëkat në asnjërin prej tyre, që të pajtohen në mes vete.” (Nisa: 128)

Shkalla kryesore e pajtimit në mes burrit dhe gruas është që secili prej tyre të bartë përgjegjësi, dhe që të dy ta kujtojnë fjalën e Zotit të Madhërishëm.

“Mund që ju ta urreni një send, e ai është shumë i dobishëm për ju.” (Bekare: 216).

Po ashtu thënien e Zotit të Madhërishëm:

“Nëse i urreni ato, bëni durim që Allahu të japë shumë të mira në një send që ju e urreni.” (Nisa: 19).

Burri nuk duhet të mendoj se ka grua e cila i ka të gjitha cilësitë e bukurisë dhe të gjitha të mirat. Kjo nga shkaku se të gjitha të mirat të cilat i kërkon jeta nuk mund të realizohen vetëm te femra e bukur, por mund të gjinden te femra e cila nuk është tepër e bukur. Kjo nga shkaku se e bukura mund të bazohet në bukurinë e saj, përderisa ajo e cila nuk është e bukur, mundohet të jetë besnike, e dëgjueshme, e logjikshme dhe sillet mirë me burrin e saj. Kjo nga shkaku se ajo dëshiron të qëndroj me këmbë në tokë. Për këtë arsye shohim se ata të cilët nuk janë shumë të bukura, në përgjithësi mbajnë përgjegjësi në ndërtimin e familjes. Për këtë arsye, nuk duhet që burri me çdo kusht të shikojë vetëm në bukurinë trupore, por ai duhet të shikojë bukurinë në të gjitha aspektet. Kjo nga shkaku se bukurinë trupore të cilën e sheh mendja e njeriut mund të jetë bukuri, por ajo bukuri është afatshkurtër, por kemi veti tjera të bukurisë të cilat zgjatin deri në fund të jetës.

Na tregon një njeri i mirë se e ka pasur një grua. Ai ishte njeri i mirë dhe i thotë: Sikur të më shihje derisa unë e shpjegoj mësimin ndërsa të tjerët më dëgjojnë me vëmendje. Ai ka menduar se kur ta sheh në kuvendin e diturisë do të jetë e kujdesshme me të.

Gruaja i shkon dhe prezanton në orën e mësimit. Profesori e sheh atë. Ai ka menduar se do t’i mbjellë simpati në zemrën e saj.

Në fund të ditës kthehet në shtëpi dhe i thotë: A më ke pa sot?

Ajo i thotë: I pashë të gjithë ulur duke të dëgjuar, ndërsa ti bërtisje!

Na kanë treguar, se këtë njeri Allahu e kishte begatuar me mirësi, si shpërblim, për durimin e tij ndaj gruas së tij.

Studentët shihnin shkëndijat e mirësisë së Zotit në veprimet e tij.

Pastaj, i vdiq gruaja e tij.

Shkojnë studentët dhe nuk shohin tek ai mirësitë të cilat i ka pasur më parë dhe e pyesin, pse?

Ai u thotë: Ka vdekur ajo për të cilën Allahu më ka pas nderuar.

Ashtu siç duhet gruaja të durojë burrin, ashtu duhet edhe ai të durojë gruan. Ai i cili duron atë, Allahu i jep mirësi për atë durim. Për këtë arsye kanë thënë: Imran bin Hatabi ishte një Havarixh, i cili e kishte një grua të bukur, ndërsa ai ishte i ashpër. Ajo e ka shikuar burrin e saj dhe ka thënë: “Elhamdulilah” (E falënderoj Zotin).

Ai i thotë: Pse e falënderove Zotin?

Ajo i thotë: Nga shkaku se unë dhe ti do të jemi në xhenet.

Ai e pyet: Pse?

Ajo i thotë: Nga shkaku se jam fati yt dhe e falënderoj Zotin, dhe e kam fatin me ty dhe kam duruar. Kështu që falënderuesi dhe durimtari që të dy do të jenë në xhenet. Të mos mendoj ndonjëri se do të ketë grua e cila i përmbledhë bukuritë në të gjitha çështjet. Nëse është mesatare në fe, mund të jetë e dalluar në ndonjë aspekt tjetër. Mos e humb një veti të mirë, për shkakun se ka një të metë në anën tjetër. Specifikat në jetë janë të shumta. Ne kemi thënë më herët: Asnjëri nga ne nuk është djalë i Zotit, por të gjithë jemi robër të Zotit.

Përderisa të gjithë jemi robër të Zotit dhe asnjëri nga ne nuk është djalë i Tij, atëherë Allahu na i ka dhënë shkaqet e dallimit ndaj njëri-tjetrit. Një person dallohet në një aspekt ndërsa tjetri dallohet në aspekt tjetër. Me këtë mangësi në një aspekt dhe veçori në një aspekt tjetër, Allahu ka dashur që përgjithësia e atributeve dhe specifikave të jetë e barabartë ndërmjet njerëzve ashtu që të balancohet bota. Nëse njeriu sheh te gruaja diçka çka nuk i pëlqen dhe gruaja sheh te burri diçka çka nuk i pëlqen te burri, atëherë burri duhet t’i mbledhë të gjitha vetitë që të kupton mozaikun e plotë të gruas, dhe gruaja duhet t’i mbledhë të gjitha vetitë që të kuptojë mozaikun e plotë të burrit. Burri i cili i shikon të gjitha virtytet, ai jeton i qetë. Kjo nga shkaku se i sheh vetitë e mira të cilat janë më të shumta se vetitë tjera. Ai i cili është i kënaqur, është ai i cili i shikon vetitë e mira. Ai i cili është i hidhëruar është ai i cili i sheh vetitë e këqija. Mesatari në hidhërim dhe gëzim është ai i cili i sheh në përgjithësi të mirat dhe në përgjithësi të këqijat.

Zoti Famëlartë dëshiron të formohet familje e shëndoshë, për këtë arsye na sqaron se: O ti burrë, oj ti grua mos i shikoni gjërat të cilat shkaktojnë mospajtime. Që në momentin që ndodhë diçka e pakëndshme, menjëherë zgjidheni problemin. Askush nuk mund t’i zgjedhë problemet e juaja më mirë se ju në mes vete. Kjo ngase askush nuk qëndron në lidhjen në mes juve, askush nuk qëndron në mes burrit dhe gruas. Për këtë arsye, Zoti Famëlartë thotë: “Nuk është mëkat për ta, që t’i përmirësojnë (lidhin) raportet në mes vete”.

Ndonjëherë ne shohim pajtim formal. Përderisa çështja e pajtimit është rregullimi i çështjes shpirtërore, që në shumë raste nuk ekziston ndonjë çrregullim i brendshëm (shpirtëror). Ajo çka e pengon pajtimin është se ne shikojmë çështjen formale, dhe nuk i shërojmë shkaqet thelbësore, të vulosura në shpirt, të cilat pastaj kalojnë në tema tjera. Për këtë arsye pajtimi dhe esenca e pajtimit duhet të jetë ashtu siç ka thënë Zoti Famëlartë: “Dhe që të bëhet pajtimi në mes tyre, pajtim i vërtetë. E, pajtimi është i mirë”, atëherë kur pajtohen shpirtrat, atëherë përhapet mirësia te bashkëshortët dhe në shoqëri.

Pas kësaj, Zoti i Madhërishëm thotë:

“Megjithëkëtë, koprracia është e pranishme ndër njerëz. Por, nëse silleni mirë dhe ruheni, s’ka dyshim se Allahu di hollësisht me gjithçka veproni.” (Nisa, 128)

Zoti Famëlartë na sqaron se: Unë jam Krijuesi juaj, dhe unë e di më së miri natyrshmërinë tuaj dhe ndjenjat tuaja, dhe e di se kur kërkoj nga gruaja të heq dorë nga diçka nga shpenzimet për të, si f.v. nga mehri i saj, ose nga dhurata e fejesës (boshqeja e fejesës) ose me heq dorë që ndonjë natë me fjete me bashkëshorten e dytë, dhe se e di se kjo është e vështirë për shpirtin.

 Po ashtu edhe për burrin është vështirë që të heq dorë nga disa gjëra, andaj kujdes, të mos dominoj lakmia në disa veprime sa i përket çështjes suaj në mes vete. Zoti i Madhërishëm në ajet tjetër ka thënë:

“Dhe si mund të merrni atë kur njëri-tjetri iu keni bashkuar (në një shtrat) dhe kur ato kanë marrë prej jush një besë të fortë?”(Nisa: 21)

Ndërsa në këtë rast thotë:

“Megjithëkëtë, koprracia është e pranishme ndër njerëz. Por, nëse silleni mirë dhe ruheni, s’ka dyshim se Allahu di hollësisht me gjithçka veproni.” (Nisa, 128)

Ka dallim në mes të të drejtave të cilat i ka ndonjëri prej bashkëshortëve dhe të mirësisë të cilën e bën vullnetarisht.

Ne e dimë se si ka vepruar Gjykatësi vizionar kur palëve të konfrontuara u ka thënë: A dëshironi të gjykoj me parimin e drejtësisë, apo me atë çka është më e mirë se parimi i drejtësisë?

Njëri e pyet: A ka diçka më të mirë se drejtësia?

Gjykatësi i thotë: Po, është mirësia. Drejtësia është vetëm plotësimi i të drejtës, ndërsa mirësi është atëherë kur njeriu zbret (heq dorë) nga një e drejtë për ta kënaqur vëllanë e tij.

Zoti Famëlartë kur ligjëson diçka për krijesat e Tij, Ai është më i Ditur se krijesat. Për çdonjërën prej krijesave ka parapa simpati që të favorizon diçka. Ka parapa dëshira, dhe të përzgjedhë në veprime. Po të dëshironte Allahu nuk do të parashihet që të favorizonte krijesa, por Zoti Famëlartë ka parapa favorizimet (animet) ashtu që animet (favorizimet) plotësojnë të mirat në gjithësi dhe në shoqëri. Kur i ka dhuruar zemrës atributin e dashurisë, e ka ditur se zhvillimi i tokës bëhet nga atributi i dashurisë. Dijetari po të mos e donte çështjen e zbulimit të fshehtësive të Allahut në krijesat e Tij, nuk do mund t’i përballonte vështirësitë dhe mundimet duke hulumtuar, duke zbuluar dhe duke praktikuara, dhe çdo pengesë tjetër gjatë rrugëtimit të atij zbulimi. Njeriu, po të mos e donte përsosmërinë në punën e tij, nuk do të shihje punë të përsosur. Njeriu, po të mos i donte fëmijët, nuk do të mund t’i përballonte vështirësitë e edukimit të fëmijëve. Kështu pra, dashuria e ka rëndësinë dhe vlerën e vet. Allahu nuk dëshiron që të na e ndalojë dashurinë, por dëshiron që t’i lartësojmë kërkesat e dashurisë, dhe fushat e dashurisë t’i bëjmë të ligjshme (të lejuara) e jo që dashuria të bëhet shkak për të cenuar të drejtat e njerëzve.

Ti, nëse e orienton dashurinë në të mirën atëherë as dashuria, as njerëzit nuk të sjellin të keqe. Shembull, nëse analizojmë, vërejmë se ndjenjat e dashurisë e motivojnë për zbulimet, ashtu që Allahu e ka krijuar njeriun që të zbuloj dhe ta zhvillojë jetën. Po të mos ishin ndjenjat e dashurisë për të zbuluar diçka, apo për të shpikur diçka ashtu që ne njerëzit të jetojmë në komoditet, dhe njeriu nuk do të mendonte në përdorimin e makinës me avull për transportin e mallrave, të cilat mallra nuk do të mund t’i transportonin. Ky zbulim na e ka mundësuar ndërtimin e rrjetit të transportit hekurudhor për njerëzit dhe për mallrat.

Mirëpo, Allahu Famëlartë dëshiron që kjo ndjenjë të ngritet dhe këtë dashuri ta përdorim në rrugë ligjore, e jo ta përdorim për zbulimin e organeve të turpshme të njeriut. Po ashtu Allahu ka parapa ndjenjën e dashurisë për pasuri te njeriu. Kjo nga shkaku se dashuria për pasuri e motivon njeriun për të punuar dhe deshi apo nuk deshi ai punëtor, njerëzit përfitojnë nga puna e tij.

Po ashtu edhe ndjenjën e seksit, Allahu e ka bë që të ruhet lloji njeri. Allahu nuk dëshiron të shfrenohemi që të prekim nderin e njerëzve. Pra, Allahu i ka parapa ndjenjat për të luajtur rolin e tyre. Ligjet janë ligjësuar për t’i ruajtur ndjenjat për ta kryer detyrën e tyre, dhe i ndalon që ato të mos veprojnë në çështje për të cilat i ka ndaluar Allahu. Kështu pra, favorizimi është çështje e natyrshme në shpirtin njerëzor. Këtë e ka sqaruar Zoti Famëlartë: Unë e kam krijuar favorizimin për të shërbyer për ta ndërtuar jetën në këtë botë, mirëpo dëshiroj që këtë dashuri ta nivelizoni në këtë favorizim, dhe kur të jeni të martuar me shumë gra, nuk dëshiroj që të mënjanoheni në tërësi, kjo ngase ky është gjykim i palogjikshëm, por dëshiroj që ta përkufizoni favorizimin në masë të caktuar dhe në atë sa e do zemra, dhe nuk është e drejtë që favorizimi t’i tejkalon përmasat e zemrës.

O besimtar, duaje kë të duash dhe urreje kë të duash, por mos lejo që të të mbizotërojë dashuria, ashtu që atë që e do t’i bësh mirë, dhe atë që e urren t’i bësh padrejtësi.

O njeri, ti mund ta urresh kë të duash, por nuk mund t’ia imponosh zemrës që dikë ta duash apo ta urresh! Por urrejtjen tënde nuk bën ta bartësh nga zemra jote deri te pjesët e trupit e t’i bësh padrejtësi atij të cilin ti e urren.

Ne e kemi shembull zotërinë tonë Omerin r.a. kur ka kaluar pranë tij vrasësi i vëllait të tij. Njëri i cili ishte së bashku me të i thotë: “Ky është vrasësi i vëllait tënd”.

Në atë rast Omeri r.a. ka thënë: “Çka të bëj, kur tani Allahu e ka udhëzuar në Islam”. Me këtë Omeri r.a. sikur ka dashur që të na tregoj se feja islame e ka ndaluar që të veprojë diçka. Ai vrasës kur është ulur në kuvendimin ku ishte Omeri, Omeri r.a. i ka thënë: Ktheje fytyrën në anën tjetër. Kjo ngase zemra ime nuk pranon dhe nuk është e qetë.

Ai njeri e pyet: A mos dashuria ndaj meje po ndikon që të më shkelësh një të drejtë prej të drejtave të mia!?

Omeri i thotë: Jo!

Ai njeri i thotë: Atëherë ti po qan, në bazë të asaj siç dashurojnë gratë?

Ky është Omeri, derisa ishte Halife (udhëheqës Islam), ndërsa tjetri ishte bari, mirëpo Omeri është frikësuar që të mos bëj padrejtësi, dhe e ka duruar këtë person edhe pse ishte qytetar i qeverisë së tij.

 Kështu Halifja Omer r.a ka refuzuar ndjenja të dashurisë dhe të urrejtjes, dhe nuk ka lejuar që të shkelen të drejtat e qytetarit (të atij qytetari).